Διπλώματα ευρεσιτεχνίας: μια μικρή εισαγωγή

Διπλώματα ευρεσιτεχνίας: μια μικρή εισαγωγή





Πηγή: Skai.gr
Η Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας, στις 26 Απριλίου, αφορμή για την αναγνώριση της συμβολής των έργων της ανθρώπινης δημιουργικότητας και καινοτόμου σκέψης, στηνπαγκόσμιαπολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη, ήταν φέτος αφιερωμένη στους διορατικούς καινοτόμους: στους εφευρέτες, επιστήμονες και καλλιτέχνες που άλλαξαν για πάντα τον τρόπο που ζούμε και που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Τιμώντας τις προσωπικότητες αυτές, ηπαγκόσμιακοινότητα αναγνωρίζει ότι η καινοτομία αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την εξέλιξη της ανθρωπότητας και τη διαρκή βελτίωση της ποιότητας ζωής της. Στο πλαίσιο αυτό, η Διανοητική Ιδιοκτησία αποτελεί θεμέλιο λίθο σε οποιοδήποτε στιβαρό οικοδόμημα παραγωγής καινοτομίας: τα επίσημα αποδεικτικά διανοητικής ιδιοκτησίας αποτελούν κίνητρο προς τα άτομα και τις επιχειρήσεις να καινοτομήσουν, προσφέροντάς τους αναγνώριση για τη δημιουργικότητα και τη σκληρή δουλειά τους, αλλά και την απαραίτητη ανταμοιβή για την εμπορευσιμότητα των δημιουργημάτων τους. Γι’ αυτό άλλωστε, ο αριθμός κατοχυρώσεων ευρεσιτεχνιών και βιομηχανικών σχεδίων, των αποδεικτικών δηλαδή διανοητικής ιδιοκτησίας συγκεκριμένου τύπου, αποτελεί μια από τις βασικές συνιστώσες σε όλους τους δείκτες καινοτομίας σε παγκόσμιο επίπεδο.


Πώς όμως γίνεται η κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας; Τι προστατεύει και σε τι αφορά;

Όπως σημειώνει ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, «οι ευρεσιτεχνίες αφορούν επινοήματα νέα, που εμπεριέχουν εφευρετική δραστηριότητα και είναι επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής. Η ευρεσιτεχνία μπορεί να αναφέρεται σε προϊόν, μέθοδο ή βιομηχανική εφαρμογή». Καθώς η χώρα μας συμμετέχει τόσο στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τις Ευρεσιτεχνίες (γνωστότερη ως Συνθήκη του Μονάχου), όσο και στη Συνθήκη Διεθνούς Συνεργασίας (γνωστή και ως PCT), ο ορισμός αυτός συμβαδίζει με τους αντίστοιχους των διεθνών συστημάτων κατοχύρωσης.

Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δίνει στον κάτοχό του το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης του επινοήματός του, συνήθως για ένα διάστημα 20 χρόνων. Αυτό σημαίνει ότι το επινόημα δεν μπορεί να κατασκευαστεί, χρησιμοποιηθεί, διανεμηθεί ή πωληθεί χωρίς τη δική του έγκριση, στη χώρα ή τις χώρες για τις οποίες διαθέτει ένα έγκυρο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Τα δικαιώματα αυτά προστατεύονται συνήθως από το δικαστικό σύστημα της κάθε χώρας για την οποία υπάρχει έγκυρο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και αναιρούνται, σε περίπτωση επιτυχούς αμφισβήτησης από τρίτα μέρη, από το σύστημα αυτό.

Ο κάθε δημιουργός μπορεί να υποβάλλει αίτηση κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας σε όσες και όποιες χώρες επιθυμεί. Η επιλογή των χωρών ή/και των γεωγραφικών περιοχών είναι μια καθαρά επιχειρηματική απόφαση.

Για τη διευκόλυνση της διαδικασίας αίτησης και χορήγησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε περισσότερες από μια χώρες, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ακολουθήσει τη διαδικασία κατοχύρωσης ευρωπαϊκής ή παγκόσμιας ευρεσιτεχνίας. Οι δύο αυτοί μηχανισμοί EPO και PCT, που προκύπτουν από τις αντίστοιχες διεθνείς συμβάσεις (Συνθήκη του Μονάχου και Συνθήκη Διεθνούς Συνεργασίας), αποτελούν οχήματα διευκόλυνσης υποβολής αιτήσεων σε περισσότερες από μια χώρες ταυτόχρονα, μειώνοντας το χρόνο εξέτασης και το κόστος υποβολής πολλαπλών αιτήσεων και κατοχυρώνοντας το χρόνο υποβολής για πολλές χώρες ταυτόχρονα. Αναλυτικότερα, μέσω του Ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, ο δημιουργός μπορεί να υποβάλλει αίτηση κατοχύρωσης ταυτόχρονα και στα 38 μέλη της Σύμβασης. Η διαδικασία διαρκεί 3 ως 5 χρόνια και στοιχίζει όσο περίπου η χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας σε 3 ή 4 χώρες μέσω της εθνικής διαδικασίας σε κάθε μία από αυτές.

Στην περίπτωση του PCT, το αίτημα κατοχύρωσης περνάει από μια διεθνή διερευνητική φάση, πριν αποσταλεί στα εθνικά ή περιφερειακά συστήματα (όπως το EPO) που επιλέξει ο δημιουργός. Και αυτή η διαδικασία κατοχυρώνει το χρόνο υποβολής, ενώ οι 18 μήνες που μεσολαβούν από το αρχικό αίτημα έως την αρχή της δεύτερης φάσης, δίνουν το χρόνο στο δημιουργό να διερευνήσει με ασφάλεια τις επιχειρηματικές προοπτικές σε διάφορες αγορές, έτσι ώστε να προχωρήσει με την κατοχύρωση μόνο σε αυτές που θεωρήσει συμφέρουσες.

Σε κάθε περίπτωση υποβολής σε εθνικό, περιφερειακό ή παγκόσμιο φορέα, η αίτηση εξετάζεται αρχικά για την τυπική πληρότητα των δικαιολογητικών και στη συνέχεια όσον αφορά την ουσία της. Παράλληλα, γίνεται έρευνα για το κατά πόσον υπάρχουν ίδιες, ήδη, κατοχυρωμένες ευρεσιτεχνίες.

Το κόστος για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας στη χώρα μας κυμαίνεται από €500 έως €1000, ενώ για το Ευρωπαϊκό δίπλωμα ξεπερνά τις €4.000 (και μπορεί να περιλαμβάνει και επιπλέον κόστη μεταφράσεων) και για τη διεθνή διαδικασία ανέρχεται γύρω στις €3000 συν το κόστος της εθνικής/ περιφερειακής φάσης. Μετά τη χορήγηση του διπλώματος, όμως απαιτείται η ετήσια ανανέωσή του σε κάθε χώρα για την οποία έχει χορηγηθεί. Το κόστος ανανέωσης ξεκινά από μερικές δεκάδες ευρώ και μπορεί να φθάσει σε μερικές εκατοντάδες, ανάλογα με τη χώρα και την ωρίμανση της ευρεσιτεχνίας.

Τέλος, η υποβολή αίτησης μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά, ενώ τα δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι απλά: χρειάζεται μόνο μια αίτηση, τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και η περιγραφή, μαζί με τυχόν σχέδια, του επινοήματος. Όμως το κάθε σύστημα διαθέτει τις δικές του φόρμες και τα παραπάνω στοιχεία πρέπει να καταγραφούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές που το σύστημα ορίζει.

Και μια τελευταία σημείωση: όλα τα παραπάνω αφορούν ευρεσιτεχνίες και όχι βιομηχανικά σχέδια. Για τα τελευταία, οι διαδικασίες είναι πιο απλές. Για να κάνετε το διαχωρισμό αυτό, αλλά και για περισσότερες λεπτομέρειες για τις ευρεσιτεχνίες, μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, ο οποίος είναι ο επίσημος φορέας κατοχύρωσης ευρεσιτεχνιών στη χώρα μας, αλλά και το επίσημο γραφείο για την κατοχύρωση τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.